11 lat ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych – 13.12.2024

Mija właśnie 11 lat od 13 grudnia 2013 roku, kiedy to Sejm RP uchwalił obywatelską ustawę o rodzinnych ogrodach działkowych (ROD). Uchwalony dzięki inicjatywie popartej podpisami prawie miliona obywateli akt wyznaczył kierunek rozwoju ogrodnictwa działkowego w Polsce oraz zagwarantował dalsze istnienie ROD skuteczną ochronę praw i interesów działkowców.

Przepisy ustawy, obowiązujące już ponad dekadę, okazały się kluczowe dla stabilizacji sytuacji prawnej ogrodów. Regulacje umocniły pozycję ROD w przestrzeni publicznej. Ustawa umożliwiła zachowanie prawie 5 tysięcy istniejących ROD. Znaczenie inicjatywy obywatelskiej, która ocaliła milion działek, ujawniło się zwłaszcza w dobie pandemii.

Jednocześnie ustawodawca zadbał o pełną zgodność przepisów z Konstytucją, zapewniając działkowcom wolność zrzeszania się, pluralizm organizacyjny oraz poszanowanie własności nieruchomości, na których znajdują się ogrody.

Dzięki ustawie działkowcy zyskali szereg istotnych przywilejów, w tym:

• umocnienie prawa do działki – ujawnianego bezpośrednio w księgach wieczystych,
• możliwość swobodnego przekazywania prawa do działki między działkowcami,
• odrębną własność nasadzeń, obiektów i urządzeń znajdujących się na działce,
• zwolnienia podatkowe,
• ułatwione przeniesienie prawa do działki w sytuacjach takich jak śmierć czy rozwód,
• odszkodowania i tereny zamienne w przypadku likwidacji ogrodu,
• zwiększoną ochronę sądową praw działkowców.

Kolejnym istotnym aspektem ustawy są mechanizmy chroniące ogrody przed najgroźniejszymi dla nich zagrożeniami, przede wszystkim w kontekście likwidacji. Przejrzyste i „cywilizowane” zasady likwidacji ogrodów – w tym konieczność zapewnienia zamiennego terenu z odtworzoną infrastrukturą i wypłata stosownych odszkodowań – pozwoliły na pogodzenie dynamicznego rozwoju miast ze światem ogrodów działkowych. To dzięki temu do dziś niemal milion polskich rodzin cieszy się urokami tysięcy ROD, stanowiących zielone enklawy w zurbanizowanym krajobrazie.

Od momentu wejścia w życie ustawy, Polski Związek Działkowców (PZD) konsekwentnie dba o wdrażanie i ochronę zagwarantowanych w niej uprawnień. Jako ogólnopolska, samodzielna i samorządna organizacja społeczna, PZD nie tylko przeciwdziała wszelkim próbom naruszania interesów działkowców, ale również aktywnie działa na rzecz rozwoju rodzinnych ogrodów. Organizuje inwestycje w infrastrukturę, prowadzi szkolenia, działania edukacyjne oraz szeroką aktywność informacyjną. Broni ROD przed naciskami ze strony inwestorów komercyjnych, a także wspiera legislacyjne, sądowe i administracyjne inicjatywy, mające na celu utrzymanie i wzmacnianie roli ogrodów w polskiej przestrzeni publicznej.

Dziś, 11 lat po uchwaleniu ustawy o ROD, z pełnym przekonaniem można powiedzieć, że ukształtowała ona solidny fundament dla funkcjonowania i rozwoju ogrodów działkowych. Wciąż pozostaje ona filarem, na którym opierają się prawa działkowców i ich zielone oazy. Obrona i zachowanie tej ustawy, stanowiącej gwarancję trwania ogrodów dla obecnych i przyszłych pokoleń, to nadrzędny cel wszystkich członków i struktur Polskiego Związku Działkowców. Bez jej wsparcia i ochrony trudno byłoby dziś wyobrazić sobie stabilną przyszłość polskiego ruchu ogrodnictwa działkowego.

Krajowy Zarząd 

Polskiego Związku Działkowców 

Warszawa,  13 grudnia 2024 r.