Jeżówka purpurowa – Echinacea purpurea
Roślina pochodząca z USA, ceniona przed Indian. Rośnie tam gdzie docierają promienie słoneczne, ale też wzdłuż linii kolejowych i dróg. Preferują otwarte przestrzenie (dobre nasłonecznienie) i skaliste gleby. Bylina, tworzy wzniesioną, sztywną łodygę, słabo rozgałęzioną. Dorasta do 180 cm wysokości. Na szczycie tworzy duże koszyczki kwiatostanowe. Kwiaty w kwiatostanie to kwiaty rurkowe, barwy purpurowo brunatnej. Kwiaty języczkowe purpurowe, różnych odcieni. Osadzone na kulistym i kolczastym dnie kwiatowym. Okres kwitnienia od lipca do września. Część podziemna to kłącze, z którego wyrastają główne korzenie boczne. Zimą kłącze przechodzi w stan spoczynku, na wiosnę wypuszcza nowe korzenie. Ma barwę brunatnoczerwoną, wewnątrz białe, liczne korzenie.
Wymagania uprawowe:
W Polsce warunki klimatyczne sprzyjające, ale najlepsze plony w rejonach o wyższej rocznej sumie opadów. Niedobór wody wstrzymuje wzrost roślin, zmniejsza plon ziela i plon korzenia. Ma umiarkowane wymagania termiczne, dobrze zimuje w naszych warunkach, zwłaszcza przy dostatecznej okrywie śnieżnej. W przypadku braku okrywy lub zabezpieczeń mogą pojawić się wymarzania, ale są one nieliczne. Duże wymagania świetlne, stanowisko powinno być dobrze oświetlone. Wymagania glebowe – najlepsze gleby o dobrej strukturze zapewniające dużą pojemność wodną. Brunatne, lessowe, gliniaste, o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych.
Zbiór i suszenie surowca
Zbiór kwitnącego ziela następuje (zwłaszcza w przypadku plantacji zakładanych z rozsady) w pierwszym roku wegetacji i przypada zwykle na przełom sierpnia i września. Od drugiego roku uprawy możliwe są dwa zbiory ziela w sezonie . Pierwszy w połowie lipca, drugi w połowie października. Zbiór korzenia następuje w drugim lub trzecim roku uprawy pozna jesienią.
Właściwości lecznicze:
Surowiecem zielarskim wykorzystywanym w celach leczniczych jest ziele (Echinaceae purpureae herba) i korzeń (Echinaceae purpureae radix)
Działanie:
– głównie wzmacniająco na układ odpornościowy organizmu (immunostymulująco)
– przeciwzapalnie
– przeciwbakteryjnie
– przeciwwirusowo
– Zewnętrznie: egzemy, łuszczyca, trudno gojące się rany – przeciwzapalnie.
– Środki zapobiegające chorobom, nawrotom chorób, leczniczo w stanach zapalenia dróg oddechowych itd.
W lekach zawsze ekstrakt z surowca a nie pojedyncze frakcje, gdyż mają niższą aktywność niż gdy działają razem (synergistycznie).
Preparaty: Echinasal, Succus Echinaceae (sok z ziela, preparat galenowy), Immunobo, Immunofor, Esberitox N (wzmacniający odporność).
Elżbieta Bartczak
starszy instruktor ds. ogrodniczych